Uprawianie sportu wymaga zaangażowania. W zależności od poziomu rywalizacji zaangażowanie w sporcie musi być większe lub mniejsze. To także jeden z komponentów odporności psychicznej – cechy tak ważnej dla sportowego świata. Czym jest zaangażowanie w sporcie? W jaki sposób się przejawia?
Z tego wpisu dowiesz się:
- czym jest zaangażowanie w sporcie,
- jakie jest związek między zaangażowaniem a celami,
- czym charakteryzują się osoby o wysokim zaangażowaniu, a czym o niskim,
- w jaki sposób wspierać i rozwijać zaangażowanie.
Zaangażowanie w sporcie
Uczestnictwo w sporcie na poziomie zawodowym wymaga ogromnego zaangażowania. W tym wypadku sport staje się główną aktywnością, której podporządkowane zostają wszystkie inne. Z kolei sport na poziomie amatorskim zostawia miejsce na inne dziedziny życia. Niepodważalne jest jednak to, że zaangażowanie jest potrzebne zawsze i jest niezbędne, by uprawiać sport.
Zaangażowanie pokazuje, na ile dana osoba potrafi wytrwać w dążeniu do celu lub realizacji zadania. Jest ono nierozerwalnie związane z celami. To jego siła decyduje o tym, w jaki sposób patrzysz na wyznaczone zadania oraz ile wysiłku włożysz w ich realizację. Czyli to, czy zrealizujesz obietnicę, że będziesz codziennie wykonywał określoną serię ćwiczeń zależy od Twojego zaangażowania.
Cele a zaangażowanie
Cele mogą budzić w nas rozmaite emocje – zarówno te pozytywne, jak i negatywne. Pozytywne pojawiają się wtedy, gdy zadanie traktowane jest jako wyzwanie, okazja do nauczenia się czegoś nowego czy do zaprezentowania swoich umiejętności. Często mogą im towarzyszyć ekscytacja czy podniecenie.
Z kolei dla innych wizja wyznaczenia i realizacji celu może wizać się z silnym stresem. Prawdopodobnie spodziewają się oni porażki, w przeciwieństwie do tych należących do pierwszej grupy – oczekujących zwycięstwa. Myślenie to nie zawsze musi mieć potwierdzenie w rzeczywistości. Osoby o bardzo podobnym poziomie sportowym mogą mieć diametralnie inne podejście do celów. To ono będzie decydować o rodzaju zachowaniu. Ktoś wierzący w sukces zrobi więcej, by ten sukces rzeczywiście osiągnąć. Zatem prawdopodobieństwo, że tak się stanie będzie znacznie większe. Z kolei osoby przewidujące przegraną nie będą angażować się wystarczająco (jeśli w ogóle!) w realizację zadania. Co szybko może doprowadzić do potwierdzenia ich pierwotnego przekonania. Powyższe przykłady obrazują zależność między myśleniem a zachowaniem.
przekonanie -> zachowanie -> efekt -> potwierdzenie przekonania
Tak powstaje błędne koło przekonań, z którego bardzo trudno się samemu wydostać. Bazowe przekonanie determinuje zachowanie. Jego efekt zależy od wysiłku włożonego w realizację działania. A efekt potwierdza pierwotne przekonanie.
Jak przejawia się silne i słabe zaangażowanie?
Na tej podstawie można opisać cechy i zachowania osób o różnym stopniu zaangażowania.
Osoby o niskich wynikach na skali zaangażowania:
- unikają stawiania sobie celów, gdyż te budzą w nich stres i niepewność,
- są przekonani, że zawiodą innych,
- niechętnie podejmują nowe wyzwania,
- szukają zabezpieczeń lub powodów ewentualnej porażki jeszcze przed rozpoczęciem realizacji zadania,
- przeżywają negatywne emocje w związku realizacją celów,
- próbują upatrywać przyczyn porażki w czynnikach zewnętrznych lub innych osobach,
- mają skłonności do unikania trudnych sytuacji.
Z kolei osoby zaangażowane:
- lubią wykazywać się przed nimi,
- chętnie wyznaczają cele i angażują się w ich realizacje,
- potrafią wziąć odpowiedzialność za wynik swoich działań,
- dzielą duże cele na małe kroki,
- sumiennie pracują, nawet gdy praca jest żmudna i nudna,
- realizują zadania mimo przeciwności.
To tylko niektóre cechy, ale łatwo stwierdzić, że lepiej być zaangażowanym. Jednak każda skrajność bywa niebezpieczna. Zbytnie zaangażowanie nie zawsze jest zaletą, zwłaszcza jeśli towarzyszy mu brak samoświadomości i refleksyjności. Takie osoby mogą brać na swoje braki zbyt wiele obowiązków, angażować się w zbyt wiele spraw jednocześnie, ujawniać skłonności do perfekcjonizmu. Mogą nie zdawać sobie sprawy, że nie wszyscy są tacy, jak oni i oczekiwać od nich takiego samego zaangażowania.
W tym wypadku bardzo ważna jest praca nad samoświadomością zawodnika, bo zbyt duże zaangażowanie może stać się przyczyną wielu frustracji. Z kolei w przypadku niewystarczającego zaangażowania warto poświęcić czas na pracę z celami. Jakie są rodzaje celów? Jak odpowiednio podzielić duże cele?
Czujesz, że ten temat Cię dotyczy? Umów się na sesję, popracujemy nad Twoją najlepszą formą ?
Psychologia sportu
Źródło:
Strycharczyk, D., Clough, P. (2018). Odporność psychiczna. Strategie i narzędzia rozwoju. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.