Odporność psychiczna w sporcie: kontrola

Odporność psychiczna w sporcie: kontrola

Na odporność psychiczną składają się: zaangażowanie, kontrola, pewność siebie i wyzwanie. Kontrola w sporcie pozwala określić, co możemy, a czego nie możemy modyfikować. Co oznacza poczucie kontroli? Jakimi cechami odznaczają się osoby o wysokim i niskim poczuciu kontroli? W jaki sposób poczucie kontroli wpływa na zawodnika?

Z tego wpisu dowiesz:

  • czym jest kontrola,
  • jak przejawia się silne i słabe poczucie kontroli,
  • jaką rolę odgrywa kontrola w sporcie.

Czym jest kontrola?

Kontrola, według koncepcji 4C, jest poczuciem wpływu na własne życie. Innymi słowy, chodzi o to, czy uważasz, że możesz kontrolować to, co Ci się przydarza, czy może Twoim życiem kieruje coś innego. Czy możesz dowolnie wpływać na wydarzenia, czy może czujesz, że świat robi z Tobą co tylko mu się podoba? A Ty niezależnie od wszystkiego nie jesteś w stanie nic z tym zrobić.

Silne poczucie kontroli

Osoby takie wierzą, że to czy osiągną sukces czy nie, zależy od nich. Czują, że mają realny wpływ na osiąganie swoich celów. Nie trzeba ich utwierdzać ich w tym przekonaniu. Ta wewnętrzna pewność, że sprawują kontrolę nad sytuacją jest stała, niezależna od opinii innych.

Nikogo zapewne nie zdziwi, że osoby z silnym poczuciem kontroli potrafią lepiej zarządzać swoim czasem, skuteczniej ustalają i realizują cele. Częściej dostrzegają rozwiązania niż problemy i chętnie podejmują się dodatkowych zadań, bo wierzą, że potrafią je wykonać. Co więcej, czują, że to co robią naprawdę ma znaczenie, a to motywuje ich do działania i podejmowania kolejnych wyzwań.

Zarządzanie emocjami

Poczucie kontroli to także umiejętność zarządzania emocjami. Zarządzanie emocjami określa w jakim zakresie osoba panuje nad swoimi emocjami i w jakim stopniu ujawnia je innym. Co ważne, chodzi tutaj umiejętność zarządzania emocjami, a nie nieokazywania ich! Osoby z silnym poczuciem kontroli decydują o tym, ile informacji o swoim stanie emocjonalnym przekażą innym. To ważna dla sportowców umiejętność. Wystarczy przypomnieć sobie, jakie znaczenie ma mowa ciała. Nawet jeśli denerwujesz się przed rywalizacją, to pewnie wolałbyś, żeby Twoi przeciwnicy o tym nie wiedzieli.

Po przeciwnej stronie, czyli słabe poczucie kontroli

Z kolei osoby o niskim poczuciu kontroli  są przekonane, że nie potrafią kontrolować swojego życia. To, co ich spotyka jest poza ich osobistą kontrolą i nie potrafią w żaden sposób wpłynąć na siebie lub na innych. Uważają także ich wkład w wykonywanie zadań jest mało ważny, więc nie warto go podejmować.

W życiu osób o niskiej kontroli może pojawiać się niezorganizowanie a nawet chaos. Niechętnie podejmują się nowych zadań, bo obawiają się porażki. Są także mniej pozytywnie nastawieni i prędzej zobaczą problem niż rozwiązanie. Wewnętrzny głos podpowiada im „Nie jestem pewien, czy temu podołam„.

Słabsza kontrola to także słabsza umiejętność zarządzania emocjami. Tacy zawodnicy mogą łatwo dać się sprowokować, a przy prezentującym pewność siebie przeciwniku okazywać lęk. Częściej będą także pokazywać, że odczuwają frustrację, co w wielu przypadkach dodatkowo napędza rywali.

Kontrola w sporcie

Realna wiedza o tym, co znajduje się w zasięgu naszej kontroli, a co nie jest dla sportowców nieoceniona. W każdym sporcie są czynniki, nad którymi zawodnicy nie mają kontroli – np.: stan hali, wyniki poprzednich meczów rywali, czy pogoda. Wielu sportowców poświęca im zbyt wiele uwagi, analizując to, czego nie mogą zmienić. Koncentrowanie się tylko na takich aspektach nie przynosi nic dobrego i najczęściej prowadzi do negatywnego nastawienia, zamartwiania się i obniżenia pewności siebie. Najwięcej uwagi należy poświęcać tym czynnikom, na które ma się realny wpływ – np.: na przygotowanie do zawodów, trening, nastawienie.

Czujesz, że ten temat Cię dotyczy? Umów się na sesję, popracujemy nad Twoją najlepszą formą ?

    Źródło:

    Strycharczyk, D., Clough, P. (2018). Odporność psychiczna. Strategie i narzędzia rozwoju. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.