Ci, którzy uprawiają sporty zespołowe pewnie dobrze znają stwierdzenie, że mistrzowski zespół pokona drużynę mistrzów. To prawda, bo ile już razy zdarzyło się, że drużyna składająca się z samym gwiazd okazywała się gorsza w starciu z dobrze zbudowanym zespołem, ale o średnim poziomie umiejętności.
Z tego wpisu dowiesz się:
- o jakich dwóch rodzajach spójności mówi się w kontekście zespołu,
- jakie są fazy budowania zespołu
- z jakich strategii korzystać podczas budowania efektywnego zespołu.
Po pierwsze spójność
Jednym z głównych celów trenerów w grach drużynowych jest budowanie zgranego zespołu. W tym kontekście dużo mówi się o spójności grupy Dotyczy ona tego, w jaki sposób układają się relacje między członkami zespołu zarówno na gruncie towarzyskim – pozaboiskowym, jak i na parkiecie. Generalnie można stwierdzić, że im większa jest spójność zespołu, tym lepsza gra i jakość drużyny.
Spójność można podzielić na 2 rodzaje: społeczną i zadaniową. Społeczna odnosi się poczucia zadowolenia i satysfakcji z pracy z członkami zespołu oraz procesu, w którym jednostki stają się członkami grupy. Z kolei zadaniowa koncentruje się na tym, w jaki sposób poszczególni zawodnicy współpracują ze sobą, by osiągnąć wspólny cel sportowy.
Jak buduje się spójność? Etapy budowania zespołu sportowego
Proces budowania zgranego zespołu z grupy różnych zawodników nie jest łatwy. Rządzi się swoimi prawami, a znając je łatwiej będzie ocenić i zrozumieć to, co dzieje się w grupie. Pomocne będą tutaj 4 etapy budowania zespołu: forming, storming, norming i performing.
Wszystko rozpoczyna się od formingu. To okres, w którym zawodnicy dopiero się poznają, dlatego zazwyczaj przypada na początek przygotowań do sezonu. To względnie spokojny czas zdobywania wiedzy na temat kolegów z zespołu. Wszystko zmienia się, gdy grupa przechodzi do fazy stormingu. Zaczynają pojawiać się konflikty. Mogą one dotyczyć np. rywalizacji na pozycjach, a ci którzy walczą o to samo miejsce niekoniecznie muszą okazywać sobie wzajemną sympatię. Podczas fazy stormingu ważne jest, by członkowie zespołu dobrze znali swoje role, obowiązki i wiedzieli za co są odpowiedzialni. To ważne zadanie dla trenera. Po okresie niepokoju nadchodzi czas normingu. Jego początek wyznacza pojawienie się prawdziwej współpracy zespołowej, która coraz wyraźniej zmierza w kierunku spójności zadaniowej. Ostatni etap – performingu to okres, w którym drużyna działa, jak dobrze naoliwiona maszyna, a problemy rzadko się pojawiają, a jeśli już, to drużyna potrafi je rozwiązać. Zespół skupiony jest na procesie, a nawet największe indywidualności znają swoje role w zespole.
Team building – budowanie zespołu
Fazy budowanie zespołu jasno wskazują, że najlepiej działają te drużyny, które osiągnęły etap performingu. Dlatego tak ważnym zadaniem jest budowanie zespołu, z angielskiego określane jako team building. To modne od jakiegoś czasu słowo oznacza zespół strategii pomagających zespołowi na zbudowanie silnej spójności i wspólnoty. Oczywiście, istniał on wcześniej, gdy nikt jeszcze tego słowa nie używał. W niektórych drużynach pojawiał się on niejako samoistnie, w innych nie i może dlatego wiele zespołów musiało radzić sobie z porażkami.
Jedno jest pewne – warto pamiętać o etapach budowania zespołu i monitorować to, co dzieje się w drużynie, by jak najszybciej osiągnąć etap performingu. Działania mające na celu budowanie zaangażowania zespołu może prowadzić zarówno trener, jak i psycholog. W pierwszym przypadku psycholog wraz z trenerem opracowuje strategię działania, ale to trener przedstawia je zespołowi. Psycholog jest tu raczej konsultantem. W drugim przypadku to psycholog osobiście bierze w procesie budowanie zespołu sportowego.
Przeczytaj także o psychologii w sportach zespołowych
Efektywne budowanie zespołu – strategie
Jest wiele ćwiczeń, gier i działań, które mogą być pomocne w efektywnym budowanie zespołu. Należą do nich m.in. grupowe spotkania, będące okazją do przedyskutowania problemów czy okazania wsparcia. Mogą one dotyczyć grupowych celów, komunikacji czy konfliktów pojawiających się w zespole.
Wenta praktykował rzeczy, z jakimi nigdy wcześniej nie mieliśmy do czynienia w reprezentacji. Postarał się, aby współpracował z nami psycholog, który organizował specjalne sesje. Podczas takich spotkań każdy był otwarty i mógł powiedzieć, co mu leży na wątrobie. Na przykład mówiłem do Lija: „Nie rób tak i tak, bo mnie tym wkurzasz”, a on nie traktował tego, jak ataku. Nie było żadnego obrażania się. Myślę, że także z tego wzięła się perfekcyjna atmosfera panująca w drużynie.
To fragment biografii piłkarza ręcznego, srebrnego medalisty MŚ Grzegorza Tkaczyka „Niedokończona gra”.
Dobrym sposobem na efektywne budowanie zespołu będą także wspólne pozasportowe aktywności, np. wyjście na kręgle czy kolację. Warto zachęcać także członków zespołu do dzielenia się osobistymi informacjami na swój temat. Pozwala na to budowanie spójności i zaufania w grupie, której wyniki zależą właśnie od tych czynników.
Czujesz, że ten temat Cię dotyczy? Umów się na sesję, popracujemy nad Twoją najlepszą formą ?
Psychologia sportu
