Jak budować spójność zespołu, czyli pomundialowe wnioski

Jak budować spójność zespołu, czyli pomundialowe wnioski

Polski Związek Piłki Nożnej udostępnił wczoraj raport sztabu Reprezentacji Polski dotyczący udziału naszych piłkarzy w tegorocznych Mistrzostwach Świata w Rosji. I choć zdaniem ekspertów trudno znaleźć tam odpowiedź na pytanie, dlaczego nie wyszło, to jednym z ważniejszych aspektów tego podsumowania jest stwierdzenie, że przygotowanie mentalne było niewystarczające. 

Mundial 2018 wyraźnie pokazał, jaką rolę w sporcie na najwyższym poziomie odgrywa psychika. Mieliśmy do czynienia zarówno z wielkimi porażkami, jak i spektakularnymi pokazami siły mentalnej. W przypadku naszej reprezentacji tych pięknych momentów zabrakło, a wielu próbowało znaleźć odpowiedź na pytanie: dlaczego.

Rozstrzygnięcie, czy sztab Adama Nawałki podał wystarczające wytłumaczenie tej smutnej porażki zostawmy ekspertom. Ale w raporcie pojawia się zdanie obok którego psycholog nie może przejść obojętnie.

Nie udało się zrobić wszystkiego, aby scalić zespół w najtrudniejszych momentach mistrzostw.

Czy da się scalić zespół w przeciągu dwóch tygodni? Moim zdaniem nie. Budowanie spójności grupowej to długotrwały proces. Czasami wyzwania potrafią zmobilizować zespół w obliczu trudności, ale przewidzenie tego, jak zachowa się grupa w sytuacji kryzysowej to jak wróżenie z fusów. O spójność grupy dbać należy od samego początku przygotowań. Z kilkudziesięciu osób o odmiennych celach trudno w jednej chwili stworzyć mistrzowski kolektyw. Nie bez powodu mówi się, że mistrzowski zespół zwycięży drużynę mistrzów. Jak budować spójność zespołu, by potrafił dać sobie radę w podbramkowych sytuacjach?

Spójność grupowa nie zawsze jest gwarancją dobrego występu, ale ma ogromne znaczenie w budowaniu pozytywnej atmosfery w zespole. A ta pozwala radzić sobie z trudnymi sytuacjami i wychodzić z nich obronną ręką.

Jak budować spójność zespołu?

Efektywna komunikacja

Dobrze funkcjonująca grupa tworzy środowisko, w którym każdy może bezpiecznie wyrazić swoje emocje i myśli. Otwartość w komunikacji pozwala załagodzić wiele potencjalnych problemów. Jednak z technik komunikacji znana jest jako DESC. Składają się na nią opis sytuacji, wyrażenie emocji, określenie pożądanej zmiany sytuacji i zaznaczanie konsekwencji, które mogą pojawić się w wyniku braku działania. Klimat otwartości sprawia także, że członkowie grupy są wobec siebie bardziej szczerzy, więcej ze sobą rozmawiają i uważniej się słuchają.

Wyjaśnienie indywidualnej roli każdego z zawodników

Trenerzy i liderzy zespołów powinni jasno określić, jakie role pełnią wszyscy członkowie drużyny, jednocześnie podkreślając, jak ważny jest każdy z nich dla ostatecznego sukcesu. Im mniej istotni będą czuć się zawodnicy, tym gorzej będzie funkcjonował zespół. Nie jest to łatwe zadania, zwłaszcza gdy w zespole są zawodnicy pewni swojej pozycji na boisku oraz tacy, którzy zazwyczaj pozostają na ławce. Dlatego tak ważne jest wytłumaczenie każdemu z nich, dlaczego jest ważny dla zespołu, w jaki sposób może przyczynić się do sukcesu drużyny, jakie wartości wnosi do grupy.

Ustalaj wymagające cele grupowe

Odpowiednio wyznaczone cele mają pozytywny wpływ zarówno na jednostki jak i na grupę. Cele pomagają utrzymać silne zaangażowanie i koncentrację na wyznaczonym zadaniu. Natomiast po osiągnięciu celu warto poświęcić czas na celebrowanie zwycięstwa, a dopiero później przejść do wyznaczania nowych celów. Cele powinny być wykonaniowe (dotyczyć konkretnych umiejętności) a nie wynikowe (oparte o rezultat rywalizacji) i ustalane według zasady SMART.

Wzmacniaj tożsamość grupową

Sportowcy z jednej drużyny podczas zawodów czy zgrupowań ubrani są w takie same stroje. To najprostszy czynnik, który odróżnia ich od przedstawicieli innych grup i pozwala tworzyć wspólnotę. Sprzyjać temu będą także czynności specyficzne dla konkretnego zespołu np. określony sposób wykonywania rozgrzewki czy metoda celebrowania zdobytego punktu lub zwycięstwa (przypomnij sobie „cieszynki” różnych zespołów). Grupa powinna postrzegać siebie jako odrębną od pozostałych.

Nie dopuść do tworzenia się podgrup

W każdej dużej grupie zawsze będą tworzyć się mniejsze podgrupy. Jednak ich istnienie przynosi korzyść tylko niektórym zawodnikom, zazwyczaj tym najpopularniejszym, o najsilniejszej pozycji. U pozostałych może pojawić się poczucie wyalienowania. Tendencja do tworzenia grup narasta, gdy zespół zaczyna przegrywać, kiedy potrzeby zawodników nie są zaspokajane lub kiedy trenerzy nie traktują sprawiedliwie zawodników. Tworzenie podgrupek może być zabójcze dla zespołu. Im szybciej zostanie przerwane, tym lepiej.

Organizuj spotkania grupowe

To one, w połączeniu z klimatem otwartości, dają zawodnikom przestrzeń na dzielenie się swoimi odczuciami, emocjami i przemyśleniami. Dobrze funkcjonujący zespół potrafi rozwiązać swoje wewnętrzne problemy, zmobilizować swoje zasoby i podjąć odpowiednie działania, jeśli tego wymaga sytuacja. Członkowie drużyny mogą wspólnie wyciągać wnioski z błędów, na bieżąco analizować i dostosowywać cele czy podtrzymywać odpowiednie zachowania.

Czujesz, że ten temat Cię dotyczy? Umów się na sesję, popracujemy nad Twoją najlepszą formą ?

    Źródło:

    Weinberg, R.S, Gould, D. (2007). Foundations of sport and exercise psychology. Champaing: Human Kinetics.