5 umiejętności, które poprawisz dzięki treningowi psychologicznemu
O treningu mentalnym – psychologicznym w sporcie w ostatnim czasie mówi się coraz więcej, a to że psycholog znajduje się w sztabie dziwi coraz mniej osób. Nie wszyscy jedną wiedzą dokładnie, jaka jest jego rola i na czym polega trening psychologiczny w sporcie. Dlatego dzisiaj chciałabym opowiedzieć Wam o 5 najważniejszych umiejętnościach rozwijanych poprzez pracę z psychologiem sportu.
Z tego wpisu dowiesz się:
- jakich 5 głównych umiejętności rozwija trening umiejętności psychologicznych,
- w jaki sposób pomagają one w byciu lepszym sportowcem.
Trening mentalny koncentruje się na 5 głównych umiejętnościach. Są to: wyznaczanie celów, wizualizacja, relaksacja, koncentracja i rozmowa z samym sobą.
Wyznaczanie celów
Wyznaczanie celów to metoda bardzo pomocna w osiąganiu optymalnych rezultatów. Dzięki tej technice zawodnik na bieżąco monitoruje, na jakim etapie realizacji zadania jest i ile jeszcze pracy należy wykonać. Może być to np. kontrola drogi do optymalnego przygotowania na najbliższe zawody. Dobrze wyznaczone cele pozwalają śledzić własne postępy, wyłapać ewentualne potknięcia i szybko wrócić na właściwą ścieżkę. Rola psychologa sportu polega w tym wypadku na nauczeniu zawodnika, jak wyznaczać cele i systematycznie je realizować, skupiając się bardziej na procesie niż wynikach.
Wyobraź sobie, że przed Tobą długie przygotowania do najważniejszej imprezy w sezonie. Być może będą trwać kilka miesięcy, a nawet lat (jak w przypadku IO). Wiesz, co chcesz osiągnąć, ale w podczas codziennych męczących treningów łatwo stracić zapał i motywację do walki o coś, co jest tak bardzo oddalone w czasie. Zwłaszcza, gdy nie widzisz rezultatów swoich działań i nawet nie zdajesz sobie sprawy, że każdy trening, nawet nieznacznie, poprawia Twoje umiejętności. Dzięki odpowiedniemu wyznaczeniu celów cały czas możesz śledzić postępy. Osiągając kolejne etapy przygotowania doświadczasz także sukcesów i nie musisz na nie czekać do głównej imprezy. Warto?
Wyznaczenie celów może brzmieć jak banalne zadanie, ale często to tylko złudzenie. Wiele celów nie zostaje zrealizowanych właśnie dlatego, że zostały źle sformułowane. Zazwyczaj brakuje im konkretnego określenia, co ma zostać zrealizowane, sposobu na zmierzenie rezultatów czy ich realizacja nie zawsze jest całkowicie pod kontrolą zawodnika. To częsty przypadek, zwłaszcza, gdy sportowiec za cel stawia sobie zwycięstwo w zawodach. A o ostatecznym wyniku decyduje także dyspozycja Twoich rywali.
Wizualizacja i praca na wyobrażeniach
To chyba jedna z najpopularniejszych umiejętności psychologicznych, z których korzystają sportowcy. Ma wyjątkowo szerokie zastosowanie, więc odpowiednio wytrenowana może pomóc podczas wielu momentów sportowego życia. Jest niezwykle pomocna np. podczas uczenia się nowej elementów.
Jeśli opanowujesz właśnie nowy element układu gimnastycznego i ciągle nie możesz wyeliminować jednego błędu, to by uczynić go perfekcyjnym, możesz skorzystać z wyobrażeń. Dzięki nim stworzysz w umyśle obraz idealnie wykonanej figury. Mając go w głowie, łatwiej będzie Ci odtworzyć go w rzeczywistości.
Wizualizacja pomaga także w przećwiczeniu strategii i taktyki szykowanych na mecz. Dzięki wizualizacji możesz nauczyć się kontrolować swoje emocje, poziom pobudzenia, stres czy przygotować się na niespodziewane scenariusze podczas zawodów. Zyskujesz pewność siebie i potrafisz optymalnie wykorzystać niespodziewane przerwy w grze. Praca na wyobrażeniach to także element rehabilitacji po kontuzji. Pozwala wyeliminować lęk, który może pojawić się przed powrotem do sportu, a także przyśpieszyć powrót do pełnej sprawności.
Wielu zawodników stosuje wizualizacje mimowolnie i automatycznie. I zazwyczaj działają, lecz dzięki treningu wyobrażeniowemu staną się one bardziej skuteczne, a zawodnik może systematycznie z nich korzystać, kiedy czuje, że tego potrzebuje.
Relaksacja
Zdolność do kontrolowania lęku, stresu czy pobudzenia w ważnych momentach to kolejne sportowe must have. Jest to możliwe dzięki technikom relaksacyjnym, np. progresywnej relaksacji mięśniowej Jacobsona, ćwiczeniom oddechowym czy zyskującym coraz większą popularność ostatnio technikom mindfulness.
Techniki relaksacyjne pozwalają opanować napięcie przed ważnymi zawodami, a także szybko poradzić sobie ze stresem, jeśli niespodziewanie pojawi podczas gry. Jako sportowiec na pewno nie raz odczuwałeś stres. A gdyby tak pozbyć się go i podchodzić do rywalizacji spokojnie i z maksymalną koncentracją na tym, co ważne?
Czasem stres sprawia, że zawodnikowi trudno zasnąć przez zawodami. I tu z pomocą może przyjść relaksacja. Pozwala ona nie tylko uspokoić ciało, ale i umysł. Ważnym wydarzeniom często towarzyszy gonitwa myśli i zmartwień rodzaju „co będzie, jeśli” – co jeśli przegram, co jeśli popełnię błąd. Takie myślenie sprawia także, że Twoje ciało staje się bardziej spięte. Ćwiczenia relaksacyjne działają na poziomie fizycznym – pozwalają pozbyć się zbędnego napięcia – a także na poziomie umysłowym, bo po prostu odciągają Twoje myśli od zmartwień.
Koncentracja
Jako zawodnik, niezależnie jakiej dyscypliny, wiesz, jak ważna jest koncentracja i zdolność jej utrzymania. Często zdarza się jednak, że z niewiadomych przyczyn, staje się ona niemożliwa lub zostaje brutalnie przerwana. Stąd tak często w pomeczowych wypowiedziach słyszy się, że „zabrakło koncentracji”. Trening psychologiczny pozwala tak ją wyćwiczyć, by w najważniejszych momentach nie uciekała, np. poprzez rutynę przedstartową czy ćwiczenia koncentracyjne.
Jeśli w ważnym momencie meczu czujesz, że Twoje myśli płyną nie tam, gdzie powinny (np.: skupiasz się na tym, co stanie się w przyszłości, a nie na tym, co dzieje się teraz, albo więcej uwagi poświęcasz krzyczącym kibicom zamiast grze), to znaczy że trening koncentracji może być dla Ciebie najlepszym rozwiązaniem.
Dialog wewnętrzny
Każdy z nas mówi do siebie – wydajemy sobie instrukcje, podpowiadamy co zrobić, motywujemy się albo obniżamy wiarę w siebie. Kolejną psychologiczną umiejętności sportowca jest takie zarządzanie swoją mową wewnętrzną, by sprzyjała ona sportowemu wykonaniu. Rożne myśli powodują różne odczucia. Jak sądzisz, jak będzie czuł się zawodnik, jeśli po popełnieniu błędu powie sobie: „jestem idiotą, nigdy tego nie wygram”? A jak zmieni się jego samopoczucie, jeśli pomyśli: „skup się na kolejnej akcji, mecz cały czas trwa”. W pierwszym przypadku może pojawić się złość, rozżalenie, frustracja czy chęć zejścia z boiska natychmiast, niezależnie od wyniku. Z kolei druga myśl wywoła raczej spokój, optymizm i poprawi koncentrację. To co, myślisz jest pod Twoją kontrolą, tylko musisz nauczyć się, jak zarządzać swoim wewnętrznym dialogiem. Jest to możliwe dzięki treningowi psychologicznemu w sporcie.
Pozytywna rozmowa z samym sobą pozwoli Ci udzielać sobie odpowiednich wskazówek w czasie gry, motywować się, lepiej się koncentrować czy dodać sobie sił, gdy będziesz bardzo zmęczony. Praca nad dialogiem wewnętrznym pozwoli Ci stać się bardziej świadomym tego, co do siebie mówisz i sprawić, by Twoje wiadomości do samego siebie były bardziej pozytywne – a tym samym pomocne w rywalizacji. Tak, by zamiast wyrzucać sobie kolejny błąd, skupić się na tym, co zrobić, by kolejne zagranie było skuteczne.
Oczywiście praca psychologa sportowego nie ogranicza się tylko do tego, co opisałam wyżej. To główne umiejętności, które w różnym stopniu są wykorzystywane przez zawodników i w różnym stopniu są odpowiedzią na trudności doświadczane na boisku.
Czujesz, że ten temat Cię dotyczy? Umów się na sesję, popracujemy nad Twoją najlepszą formą ?
Źródło:
Kornspan, A. (2009). Fundamentals of sport and exercise psychology. Champaing: Human Kinetics.
