Jak pomóc dziecku radzić sobie z porażką?
Sport to piękne momenty radości po zwycięstwach, satysfakcji po poradzeniu z trudnymi momentami czy dumy wynikającej z tego, że ciężka praca dała efekty. Ale to także gorzki smak porażki. To poczucie niespełnienia, złości, niesprawiedliwości, frustracji. Te emocje są trudne dla dorosłych zawodników, a co dopiero dla najmłodszych adeptów sportu. Radzenia sobie z tym elementem sportowej rzeczywistości możemy dziecko nauczyć. Jak pomóc dziecku radzić sobie z porażką?
Z tego wpisu dowiesz się:
- co przekonania rodzica mają do tego, w jaki sposób dziecko znosi porażkę,
- jak reagować, gdy pojawiają się silne emocje,
- jak pomóc dziecku znieść porażkę,
- jak pomóc dziecku radzić sobie z porażką, by wyciągnęło z niej jak najwięcej.
Przekonania rodzica a radzenie sobie z porażką dziecka
Niezależnie od tego, czy jesteś rodzicem czy trenerem najmłodszych Twoje przekonania na temat porażki będziesz przekazywać swoim zawodnikom. Zastanów się, jakie Ty masz podejście do porażki.
- Co ona dla Ciebie oznacza?
- Czy porażka dziecka mówi coś na temat tego jakim rodzicem/trenerem jesteś?
- Jak reagujesz, gdy dziecko przegrywa?
- Czy zdarza Ci się obrazić albo przelewać na dziecko swoje emocje związane z porażką?
- Co jest dla Ciebie ważniejsze – sam proces uczestnictwa w sporcie czy wynik?
To podstawowe pytania, na które musi sobie odpowiedzieć każdy sportowy rodzic. Odpowiedzi na nie będą bowiem determinowały Twoje zachowania. To te drobne działania, komentarze czy rzucone mimochodem zdania sprawiają, że dziecko intuicyjnie rozumie, jaką rolę pełni dla Ciebie wynik. Jeśli od samego początku dziecko dostaje komunikat, że jest ok, tylko gdy wygrywa, poradzenie sobie z porażką będzie bardzo trudne. Bo każda porażka to sygnał, że zawiodło rodzica. A to jedna z najgorszych rzeczy, która może się dziecku przytrafić. Nawet jeśli słownie starasz się przekazać dziecku, że porażka to nic złego, ale Twoja mimika czy mowa ciała mówią coś innego – to właśnie ten drugi, niewerbalny zostanie przez dziecko zrozumiany.
Dziecko uczy się na bazie obserwacji, więc gdy chcesz pomóc mu radzić sobie z porażką – sam musisz dać mu właściwy przykład.
Pamiętaj, że sukces w sporcie to nie tylko końcowy wynik. To także umiejętności, które dziecko przez sport nabywa – radzenie sobie z emocjami, działanie gdy zaczynają się przeszkody, powroty po ciężkich momentach. Nad nimi dziecko może pracować niezależnie od wyniku. I to one są ważniejsze niż miejsca i rankingi w dziecięcych kategoriach.
Nie da się uniknąć porażki
W którymś momencie dziecko i tak będzie musiało się z nią zmierzyć. Przy zaangażowaniu w sport nie da się małego zawodnika uchronić przed rozczarowaniem płynącym z przegranego meczu, braku powołania czy straconych szans. Nie demonizuj porażki. Twoje podejście nadaje jej ważność. Kiedy staje się ona tematem nr 1, to dziecko od razu czuje, jak ważne jest by koniecznie wygrywać. Jeśli dziecko od samego początku trenuje w przekonaniu, że porażka to najgorsza rzecz, która mogła mu się przydarzyć – dokładnie tak będzie reagować, gdy ona się wydarzy.
Jedna przegrana nie oznacza kolejnej
Porażka to nie koniec świata i nie przekreśla kolejnych szans. Dziecko obawiające się porażki może szybko dojść do wniosku, że jeśli teraz przegrało, to następnym razem też tak będzie. W rzeczywistości to dwa osobne wydarzenia, które wcale nie muszą mieć ze sobą związku. Każdy kolejny mecz czy turniej to nowy rozdział. Dlatego nie warto wcześniej wracać do poprzednich wydarzeń, np. komunikatami typu: „ostatnio z nimi przegraliście, więc teraz musicie wygrać”. Poprzedni wynik nic nie mówi o tym, co będzie teraz. O wyniku najbliższej rywalizacji decyduje co zrobisz teraz, a nie to co działo w przeszłości.
Ucz dziecko patrzenia na porażkę jako okazję do określenia, gdzie jeszcze mamy rezerwy i nad czym musimy pracować.
Bądź łagodny po porażce
Zachęcaj do bycia dla siebie dobrym. Krytykowanie po przegranym meczu czy turnieju nie pomoże. Nie gwarantuje, że następnym razem dziecko da sobie radę lepiej. Ale na pewno sprawi, że będzie bardziej obawiało się porażki. Lęk przed porażką sprawia, że dziecko zaczyna się mocniej stresować, traci radość i naturalność w grze, a to może rzeczywiście prowadzić do porażki. Koło się zamyka. Naucz dziecko być łagodnym dla siebie. Nie krytykuj go, ani nie pozwalaj samemu się zbyt mocno krytykować. Pocieszaj, zachęcaj, inspiruj. I dawaj przykład samym sobą, traktując siebie tak samo, gdy Tobie przydarza się przegrana. To bardzo pomaga pomóc dziecku znieść porażkę.
Emocje trzeba przeżyć
Pozwól dziecku na wyrażenie emocji po przegranej. To pierwszy etap radzenia sobie z porażką, także u dzieci. Jeśli Twój zawodnik chce rozmawiać i opowiedzieć o tym, co się stało – wysłuchaj go. Jeśli nie, wystarczy że przy nim będziesz, potrzymasz za rękę, przytulisz. Nie mów, że nie ma się czym przejmować albo żeby się nie martwił. To sprawia, że emocje nie są ważne.
Moment gdy dziecko przeżywa silną złość czy smutek, to nie jest czas na logiczne tłumaczenia. Dziecko ich nie przyswoi. Na początku emocje muszą wybrzmieć i zmniejszyć swoje natężenie. Dopiero gdy się uspokoją, możecie spokojnie porozmawiać o tym, dlaczego tak się stało i jak przygotować się do następnych zawodów.
Traktuj dziecko jako kogoś, kto zawsze wraca po porażka. Tak samo jak możemy umieścić mu w głowie etykietkę, tego który zawsze przegrywa, tak samo może zrobić to z etykietką kogoś, kto porażka zawsze wraca do gry. Przekonanie, że dam radę wrócić po przegranej to ważny element nauki tego, jak pomagać dziecku radzić sobie z porażką.
Zastanawiasz jak pomóc dziecku radzić sobie z porażką? Umów się na sesję?
Źródła:
https://ilovetowatchyouplay.com/2018/10/30/bouncing-back-from-sporting-failure-how-can-you-help-your-child/
https://www.nays.org/sklive/for-parents/failure-why-it-s-actually-good-for-your-young-athlete/
